B

Bibliografia

Uporządkowany spis książek, druków, czasopism, artykułów lub innych dokumentów.

Bibtex

Narzędzie służące do formatowania bibliografii; format danych bibliograficznych.

C

Chmura punktów

Zbiór punktów wytworzony w wyniku trójwymiarowego skanowania laserowego, stanowiący geometryczną reprezentację obiektu 3D.

D

Digitalizacja

Przetwarzanie analogowych dokumentów do formatu cyfrowego. Tworzenie cyfrowej reprezentacji fizycznego obiektu.

DjVu

Specjalistyczny format plików przeznaczony do przechowywania zeskanowanych dokumentów o bardzo wysokim poziomie kompresji z możliwością przechowywania warstwy rozpoznanego tekstu. Stosowany historycznie do prezentacji treści w celu minimalizacji cyfrowych rejestracji bardzo obszernych dokumentów bibliotecznych. Obecnie w BC, dla dużych dokumentów niewymagających rozpoznania tekstu, niekiedy stosowany w technologii HC(High Compression)-PDF jako zawartość pliku-kontenera PDF. W ŚBC dokonano pełnej konwersji DjVu -> PDF, pozostawiając DjVu jako format dodatkowy.

F

Format zasobu

Format zapisu pliku z treścią publikacji/obiektu BC.

H

Hasło przedmiotowe

Hasło opisujące zawartość konkretnego dokumentu. W ŚBC stosowane są hasła przedmiotowe Biblioteki Narodowej i KABA.

I

Indeks

Alfabetyczny spis dla określonych wartości opisu dokumentów (indeks autorów, tytułów, wydawców etc.) odnoszący do publikacji.

ISBN

Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki.

ISSN

Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego.

K

Kolekcja

Zbiór obiektów cyfrowych należących do tej samej kategorii, posiadających wspólne cechy wyróżniające.

O

OAI-PMH

Protokół używany do udostępniania przez bibliotekę cyfrową metadanych bibliograficznych, które stanowią opisy obiektów cyfrowych i gromadzenia ich przez agregator danych.

Obiekt 3D

Trójwymiarowy obiekt należący do instytucji kultury, np. rekwizyt sceniczny, eksponat muzealny.

OCR (optical character recognition) - rozpoznanie tekstów

Proces rozpoznawania znaków i całych tekstów w plikach graficznych na podstawie obrazu tekstu. Po skanowaniu stron dokumentu i zastosowaniu oprogramowania rozpoznającego możliwe jest zapisanie warstwy tekstowej do pliku (np. do pliku PDF zawierającego także rejestrację obrazu strony). Rozpoznany tekst jest edytowalny i może być zindeksowany, umożliwiając wyszukiwanie tekstowe (frazowe) w bibliotece cyfrowej.

Opis (bibliograficzny) dokumentu/obiektu BC

Część publikacji/obiektu biblioteki cyfrowej zawierająca metadane, czyli dane o obiekcie i jego zawartości. Metadane są wytwarzane według zestandaryzowanych schematów, co umożliwia ich wymianę wymianę między serwisami oraz tworzenie zbiorczych systemów informacyjnych (np. Ariadna, Federacja Bibliotek Cyfrowych, Europeana) poprzez agregację.  Schematem opisu powszechnie stosowanym w BC do opisu publikacji jest Dublin Core.

Otwarty dostęp

Podejście twórców zasobów cyfrowych w zakresie pozyskiwania, zachowywania i prezentacji cyfrowych treści wytwarzanych przez publiczne instytucje kultury, nauki i edukacji, mające na celu komunikacyjnie sprawny, ekonomicznie przytępny, swobodny, powszechny i trwały dostęp do wiarygodnych cyfrowych zasobów. 

P

Plik archiwalny/plik źródłowy/master file

Cyfrowa rejestracja obiektu oryginalnego, szczegółowo dokumentująca jego wygląd o parametrach (wysoka rozdzielczość, duża głębia bitowa kolorów) zapewniających substytucję obrazu oryginału. Plik archiwalny jest przeznaczony do wieczystego (tj. bez określenia końcowego terminu) zachowania. Master posiada udokumentowany format, nie jest poddawany obróbce, dopuszczalna jest wyłącznie bezstratna kompresja zapisu. Zasób plików archiwalnych może stanowić 80-95% całkowitej objętości zasobu biblioteki cyfrowej. Nowoczesne systemy BC umożliwiają użytkownikom pobieranie plików źródłowych publikacji. Dla dokumentów bibliotecznych pozyskiwany w formacie TIFF, dla fotogafii - RAW.

Plik produkcyjny/production master file

Utworzony z pliku archiwalnego, skorygowany geometrycznie (przycięcie nadmiarowych obszarów, wyprostowanie do linii tekstu) i tonalnie (korektora kontrastu, barwy) pomocniczy plik pośredni, przeznaczony do wytworzenia użytkowego pliku prezentacyjnego. Dopuszczalna jest niewielka, stratna kompresja obrazu. Plik jest zazwyczaj zachowywany przez BC w celu szybkiego wytworzenia nowego pliku prezentacyjnego, bez konieczności wykonywania ponownej korekty. Dla dokumentów bibliotecznych zapisywany w formacie JPEG z zachowaniem rozdzielczości i głębi pliku źródłowego. Zasób plików produkcyjnych to 10-15%  całkowitej objętości zasobu BC.

Plik prezentacyjny/presentation file 

Plik przeznaczony do prezentacji cyfrowego obiektu użytkownikom. Utworzony z plików produkcyjnych, (dla dokumentów tekstowych) poddanych rozpoznaniu tekstu (OCR) oraz mocnej, stratnej kompresji. Zazwyczaj zawiera warstwę tekstową, indeksowaną przez system biblioteki cyfrowej oraz obraz graficzny oryginału. Zasób plików prezentacyjnych to 2-5% całkowitego zasobu BC. Dla dokumentów bibliotecznych PDF, JPEG, JP2 (dla strumieniowej prezentacji IIIF).

Publikacja biblioteki cyfrowej/obiekt biblioteki cyfrowej

Cyfrowy obiekt składający się z opisu - metadanych oraz pliku z treścią - cyfrowej rejestracji dokumentu/obiektu oryginalnego/analogowego albo utworzonego jako cyfrowy.

Publikacja grupowa

Publikacja wieloczęściowa, posiadająca zbiorczy opis grupy dokumentów oraz strukturę porządkującą ich kolejność i hierarchię. Może być naturalna (czasopisma, wydawnictwa wielotomowe) lub sztuczna (dodatkowy podział ciągu czasopisma na miesiące, rozbicie tomu wydawnictwa naukowego na artykuły, celem szczegółowego opisu każdej części).

R

RIS

Format pliku służący do wymiany danych bibliograficznych przez programy cytujące.

Rozdzielczość grafiki

Liczba pikseli w poziomie i pionie tworzących cyfrowy obraz.

S

Słowo kluczowe

Słowo, bądź fraza charakteryzująca dokument i jego treść. Stanowi element opisu bibliograficznego oraz narzędzie wyszukiwawcze.

Starodruki

Dokumenty drukowane wytworzone od momentu wynalezienia prasy drukarskiej i ruchomej czcionki do końca XVIII w.

Struktura (publikacji)

Uporządkowanie elementów składowych publikacji grupowej, określające ich podział i kolejność, umożliwiające nawigację jej częściach.
Np. w ŚBC "Dziennik Zachodni" posiada strukturę:

Opis ogólny --> Rocznik --> Miesiąc --> Numer właściwy

Sygnatura

Oznaczenie określające miejsce przechowywania dokumentu w bibliotece.

W

Wolumen czasoprzestrzenny

Znacznik reprezentujący miejsce historyczne. Składa się z nazwy, obszaru geograficznego oznaczonego na mapie i zakresu dat istnienia historycznego miejsca. 

Wydawnictwo ciągłe

Seria dokumentów o nieprzewidzianym z góry zakończeniu. Ukazuje się z określoną częstotliwością. 

Wydawnictwo zwarte

Dokument wydany jako zamknięta całość, lub seria dokumentów mająca przewidziane z góry zakończenie.

Wyszukiwanie w opisie

Wyszukiwanie słowa, bądź frazy wyłącznie w opisie bibliograficznym dokumentu.

Wyszukiwanie w treści (frazowe)

Wyszukiwanie słowa, bądź frazy wyłącznie w tekście dokumentu.

 

Z

Zdjęcie obrotowe 360°

Sposób prezentacji obiektu 3D, który przedstawia obiekt pod wieloma kątami; seria pojedynczych zdjęć wykonanych pod równo rozmieszczonymi kątami dookoła obiektu.